Tobo had nooit veel geduld gehad voor mensen die zich ongevraagd in zijn wereld wrongen. Zeker niet op een overvolle trein, waar de geur van zweet, haast en onuitgesproken frustraties zich mengde tot een bedwelmende cocktail. Hij had net zijn tabak uit het zakje geschud, het vloeitje tussen duim en wijsvinger geklemd, toen hij de blik voelde.
De oude man tegenover hem keek toe met een mengeling van verwondering en melancholie. Zijn ogen glommen als pas gepoetste knopen op een vers gestreken uniform. “Ça ne se voit presque plus des gens qui roulent leurs cigarettes eux-mêmes,” zei hij, zijn stem zacht, alsof hij een geheim deelde.
Tobo keek op, zijn vingers nog steeds bezig met het ritueel. “C’est beau, c’est beau,” voegde de man eraan toe, alsof hij een schilderij bewonderde.
Er was iets in die blik, in die woorden, dat Tobo uit balans bracht. Niet de woorden zelf, maar de warmte erin. De man stond daar, rechtop in de smalle doorgang, zijn hele wezen doordrongen van een herinnering die Tobo niet kon zien. Een kindertijd misschien, een vader die rookte in de tuin, een zomeravond vol verhalen en de geur van tabak.
Tobo voelde zich plotseling betrapt. Niet door de man, maar door zichzelf. Zijn irritatie, zijn vooroordelen, zijn haast om te oordelen – ze kwamen als een golf over hem heen. Waarom stoorde hij zich zo aan deze vriendelijkheid? Waarom voelde hij zich aangevallen door een compliment?
Hij keek naar zijn handen, naar het half gerolde sigaretje dat nu scheef en slordig tussen zijn vingers hing. Zijn vingers trilden. De man glimlachte nog steeds, alsof hij Tobo’s worsteling niet zag, of misschien juist wel, en hem wilde geruststellen.
“En tout cas, c’est mieux,” zei hij, en Tobo wist niet zeker of hij doelde op de sigaret, het moment, of iets groters.
Tobo haalde diep adem, de tabak geurde vertrouwd. Hij glimlachte terug, een kleine, aarzelende krul van zijn lippen. Misschien was het inderdaad beter. Niet de sigaret, niet het rollen, maar het moment. De ontmoeting. De herinnering die hij nu zelf zou dragen.